„Wszystko, co najważniejsze dla
życia, zdarza się w pierwszych
sześciu latach.” (G. Vico)

Przedszkole jest instytucją powołaną do wypełniania określonych programem zadań, stanowiących o jego funkcjach spełnianych wobec dziecka, rodziny i społeczeństwa. Współpracując z rodziną i środowiskiem przedszkole sprawuje opiekę nad zdrowiem i bezpieczeństwem dzieci, stymuluje ich wszechstronny rozwój, prowadzi działalność profilaktyczną i kompensacyjną, przygotowuje do szkoły. Funkcje i zadania przedszkoli skierowane są na dziecko, jego wychowanie, prawidłowy i wszechstronny rozwój.

Przedszkole jest dla dzieci miejscem, w którym mają okazję do gromadzenia doświadczeń od chwili, gdy przyjdą i zdejmą kurtkę i buty, aż do momentu, gdy pod opieką dorosłych opuszczają przedszkole.

Ze względu na intensywność uczenia się dzieci na terenie przedszkola można wyróżnić następujące formy aktywności:

• zabawy spontaniczne: czas, gdy dzieci mogą bawić się według własnego uznania;
• zabawy dydaktyczne: sytuacje, w których nauczycielka proponuje dzieciom zabawę i kieruje jej przebiegiem, a także pomaga dzieciom w wyciąganiu wniosków;
• sytuacje regulujące pobyt dziecka w przedszkolu: czas, gdy dzieci ubierają się i rozbierają, jedzą, sprzątają, pełnią dyżury w salach;
• zajęcia edukacyjne: czas wypełniony zajęciami dydaktycznymi organizowanymi przez nauczyciela, w którym uczestniczą wszystkie dzieci w grupie lub niektóre, wybrane z jakiegoś powodu;
• wydarzenia, w których uczestniczą dzieci, np. przedstawienia przedszkolne, uroczystość Dnia Babci i Dziadka, Dzień Matki i Ojca, Dzień Dziecka, Mikołaj, bal przebierańców, występy teatrzyków objazdowych, itp.

W Polsce do przedszkola przyjmowane są już dzieci trzyletnie. Ale przynajmniej jeden rok, ten przed pierwszą klasą wszystkie dzieci muszą się tam znaleźć. Przedszkola nasze bowiem mają obowiązek przygotować dzieci do szkoły – „do podjęcia obowiązku szkolnego”.

I jest w tym powiedzeniu prawda: wiek przedszkolny to jeszcze wiek beztroskiej zabawy, wiek szkolny to już wiek obowiązku, to już nie nauka poprzez zabawę czy tylko przy różnych okazjach, ale systematyczna codzienna praca.

Do tej pracy trzeba dojrzeć i właśnie przedszkole w tym dziecku pomaga. Przede wszystkim dużą zaletą przedszkola jest sam fakt przebywania dziecka w kolektywie dziecięcym pod okiem wykwalifikowanej kadry pedagogicznej. Dziecko uczy się tam współżycia z rówieśnikami, uczy się koleżeńskości, zaczyna rozumieć, na czym polega życie społeczne – trzeba nieraz ustąpić, trzeba wyrzec się swojej przyjemności na korzyść grupy, trzeba umieć bawić się zgodnie, wspólnie z kolegami, nauczyć się cierpliwie na coś czekać, potrafić nie tylko wygrać, ale i przegrać.

Druga, równie ważna rola przedszkola to stosowanie metod nauczania i wychowania właściwie dobranych do potrzeb i możliwości dziecka w danym wieku. I często od dobrej współpracy rodziców z nauczycielami przedszkola może zależeć, czy dziecko uzyska we właściwym czasie ową wymaganą dojrzałość szkolną, czy też jej nie uzyska. A więc, czy zarówno pod względem umysłowym, emocjonalnym i społecznym będzie potrafiło sprostać wymaganiom.

Kiedy dziecko najlepiej posłać do przedszkola?

Zależy to od wielu czynników. W dzisiejszych czasach najważniejszym czynnikiem są sprawy finansowe rodziny. Wszyscy wiemy, że przedszkole nie jest tanie. Średnio miesięczne koszty te wynoszą około 200 zł za jedno dziecko przebywające cały dzień w przedszkolu. Czy wszystkich na to stać? Drugim ważnym czynnikiem posłania dziecka do przedszkola jest praca zawodowa rodziców. Przedszkole przejmuje wtedy funkcje domu rodzinnego tzw. funkcje opiekuńcze.

Ale posłanie dziecka dopiero w wieku 6 lat jest dużym błędem.

Jeden rok z sześciolatkiem to i za późno i za mało, aby zdiagnozować jego potrzeby i uzupełnić jego braki. Często taki sześciolatek dotąd zdrowy jak rydz, w przedszkolu wciąż choruje, bo do tej pory był wychowywany w sterylnych warunkach, pilnie chroniony przed innymi maluchami (żeby się nie zaraziło), teraz chodząc do przedszkola „nadrabia” nie przechorowane infekcje. I zanim to dziecko się uodporni (wychoruje) mija rok. Rok, który powinien być codzienną nauką dojrzewania do nowych ról, wyrabiania w sobie gotowości do podjęcia nauki w szkole. A zatem, czy nie lepiej posłać dziecko do przedszkola w wieku 3 czy 5 lat? Decyzja należy tylko do rodziców.

Co robić, gdy dziecko niechętnie idzie do przedszkola?

W dużej mierze zależy to od tego, jak dziecko zostanie przez nas przygotowane. Jedną z metod jest wcześniejsze zainteresowanie dziecka przedszkolem. Można udać się tam z nim raz i drugi jeszcze na wiosnę, pokazać ciekawe zabawki, sale zajęć, plac zabaw, poszukać znajomego kolegi, porozmawiać z nim o przedszkolu, posłuchać jego wierszy i piosenek. A potem, już od jesieni w trakcie uczęszczania dziecka do przedszkola, starać się żyć jego przedszkolnymi problemami, cieszyć się z jego osiągnięć, chwalić jego prace plastyczne, wysłuchiwać jego wierszy i piosenek i rzecz najważniejsza, koordynować swoje postępowanie wychowawcze w stosunku do dziecka z postępowaniem nauczycielki, a już w żadnym razie przy dziecku nie krytykować jej metod wychowawczych i jej zarządzeń. Wówczas dopiero będzie harmonia i będą pozytywne rezultaty wychowawcze.

Podsumowując rozważania na temat roli przedszkola w życiu dziecka należy stwierdzić, iż wczesna edukacja przedszkolna jest najskuteczniejszym narzędziem wyrównywania szans edukacyjnych na starcie.